این دسته از الیاف از بدن حیوانات بدست می آید و بر پایه پروتئین استوارند. پشم گوسفندان پرمصرف ترین الیاف حیوانی است. پشم سایر حیوانات همچون شتر، موی بز، خرگوش و ... نیز در صنعت نساجی کاربرد دارند. یکی دیگر از الیاف حیوانی پرکاربرد ابریشم است که از پیله کرم ابریشم بدست می آید.
الف) الیاف شیشه
در سالهای جنگ جهانی اول آلمان ها به علت کمبود پنبه نسوز درصدد برآمدند تا الیاف شیشه را ساخته وجایگزین نمایند .آنها پس ازمطالعات زیاد توانستند با دستگاههای ساده وابتدایی مقدار کمی شیشه تولید نمایند وپس ازسالها مطالعه وپیشرفت ماشین آلات دو شرکت توانستند الیاف شیشه را به مقدار زیاد تولید کنند .
الیاف شیشه به علت ویژگی های خاص درصنایع دیگر بیشتر از نساجی کاربرد دارد .الیاف شیشه از سنگ معدن سیلیکات ، سنگ آهنگ و بوراکس وکربنات سدیم درکوره تهیه می شود .درمقابل موادشیمیایی مقاوم است ولی قلیاهای گرم وغلیظ آن را متلاشی می کنند . علی رغم مقاومت زیاد، دربرابرسایش مقاوم نیستند وجذب رطوبت نیز ندارند قابلیت کشش نیز ندارند وبیشتر در درپارچه های آباژور، رومیزی ولباس های ضد آتش کاربرد نساجی دارند . همچنین دربدنه هواپیماها واتومبیل به علت مقاومت زیاد دربرابر ضربه به کار می روند .ازآنجایی که جریان الکتریسته را عبور داده وحرارت را عبور نمی دهند برای عایق بندی ساختمان ها ولوله ها به عنوان پشم شیشه به کار می روند .
ب) الیاف فلزی
شاید بتوان گفت الیاف فلزی طلا ونقره اولین الیاف ساخت دست بشر بوده است .درقدیم برای تهیه پارچه های تزئینی زردبفت مورد استفاده قرار می گرفتند .انواع الیاف فلزی از قبیل طلا، نقره ،آلومینیوم ،مس و... امروزه تولید می شوند
ماده اصلی این الیاف پروتئین است که ممکن است حیوانی یا گیاهی باشد. همانند کازئین که تحت نام الیاف مدینوا در ایتالیا از شیر تهیه میشود. الیاف فیبرولان انگلستان که از بادام گرفته میشود و الیاف ویکارا که از دانه ذرت در امریکا تهیه میشود. از آنجایی که این الیاف کاربرد چندانی ندارد توضیح بیشتری لازم نیست.البته ذکر این نکته جالب است که کازئین از پشم ارزان تر است و اغلب به صورت مخلوط یا خالص برای فرش ماشینی یا لباس های کشباف به کار می رود.
الیاف بازیافتی به سه دسته تقسیم میشوند:
الیاف بازیافتی سلولزی:
شامل ویسکوز، استات، کوپر آمونیوم، پلی نوزیک است.
تهیه الیاف ویسکوز توسط دو شیمیدان که مطالعات دقیقی روی ساختمان سلولز موجود در گیاهان داشتند در سال 1891 کشف و در سال 1892 به ثبت رسید. ولی به علت استحکام کم این الیاف مدت ها طول کشید به صورت تجاری به بازار عرضه شود. کلیه محصولات طبیعی که دارای سلولزکافی باشند برای تهیه این الیاف مناسب است. غالباً از الوار درختان، تفاله نیشکر، کاه برنج و گندم استفاده میشود و این مواد طی مراحل مختلفی به صورت خمیر خاصی که درصد ناخالصی آن بسیار کم است در می آیند و پس از عبور از رشته ساز و استخر انعقاد به صورت الیاف در می آیند. در نتیجه روش تولید الیاف ویسکوز تر ریسی است زیرا حلالی که برای ایجاد خمیر الیاف به کار می رود قابل تبخیر نیست.
خواص فیزیکی الیاف ویسکوز:
گرچه ویسکوز از نظر مولکول های شیمیایی بسیار شبیه پنبه است و گاهی از پنبه های نا مرغوب تهیه میشود ولی سطح ظاهری آن مانند پنبه پیچ و تاب ندارد و سطح مقطع آن چند وجهی است و دندانه دار به نظر می رسد.
کلیه الیاف بشر ساخته میتوانند در قطرها و طول های دلخواه تهیه شوند و این تفاوت عمده این الیاف با الیاف طبیعی است که اغلب در یک قطر و طول ثابت هستند.
استحکام این الیاف با تحقیقات صورت گرفته بهبود یافته و بر خلاف پنبه با جذب رطوبت استحکامش کاهش مییابد و علت آن نیز وجود مناطق آمورف بیشتر نسبت به پنبه است و البته این خاصیت میزان جذب رطوبت و رنگپذیری بیشتری را ممکن ساخته است. درحالت استاندارد % 12 جذب رطوبت دارد درحالیکه پنبه % 8 جذب رطوبت دارد. خاصیت ارتجاعی ویسکوز از پنبه نیز کمتر است و در نتیجه چروک پذیری بالایی دارد. به علت صاف بودن سطح الیاف ویسکوز از پنبه درخشنده تر است ولی در آب جوش این درخشندگی را از دست می دهد. الیاف ویسکوز در برابر نور آفتاب به مدت طولانی تغییر رنگ داده و تا 150 درجه سانتیگراد حرارت مقاومت میکند.
خواص شیمیایی الیاف ویسکوز:
همانند پنبه اسیدها ویسکوز را تخریب میکنند ولی مقاومت ویسکوز در برابر قلیا و سود بسیار خوب است. از آنجایی که الیافی که با روش های مصنوعی تولید میشوند فر و موج و چین ندارند و البته باید تا حدودی مشابه الیاف طبیعی باشند اغلب این الیاف را به روش های مختلف مشابه الیاف طبیعی چین دار میکنند. ویسکوز نیز به روش های شیمیایی یا مکانیکی چین زده میشود. به علت استحکام کم الیاف ویسکوز اغلب برای ملحفه، رومیزی، لباس زنانه، پیراهن مردانه، زیر پوش و لباس ورزشی استفاده میشود.در واقع کلیه الیاف بازیافتی که از سلولز تهیه می شوند را ریون می نامند و ویسکوز همان ویسکوز ریون است که در بازار موجود می باشد.
It
is also known as dry-wet spinning because the filaments first pass through air
and then are cooled further in a liquid bath. Gel spinning is used to make very
strong and other fibers having special characteristics. The polymer here is
partially liquid or in a "gel" state, which keeps the polymer chains
somewhat bound together at various points in liquid crystal form.
This bond further results into strong inter-chain forces in the fiber
increasing its tensile strength. The polymer chains within the fibers also have
a large degree of orientation, which increases its strength. The filaments come
out with an unusual high degree of orientation relative to each other, further
enhancing strength. The high strength polyethylene
fiber and aramid fibers are manufactured
through this process.
Whatever spinning process is applied, the fibers are finally drawn to increase strength and orientation. This may be done while the polymer is still in the process of solidifying or after it has completely cooled down. Drawing pulls the molecular chains together and orients them along the fiber axis, resulting in a considerably stronger yarn.
Gel spinning is a special process used to obtain high strength or other special fiber properties. The polymer is not in a true liquid state during extrusion. Not completely separated, as they would be in a true solution, the polymer chains are bound together at various points in liquid crystal form. This produces strong inter-chain forces in the resulting filaments that can significantly increase the tensile strength of the fibers. In addition, the liquid crystals are aligned along the fiber axis by the shear forces during extrusion. The filaments emerge with an unusually high degree of orientation relative to each other, further enhancing strength. The process can also be described as dry-wet spinning, since the filaments first pass through air and then are cooled further in a liquid bath. Some high-strength polyethylene and aramid fibers are produced by gel spinning.